Nhằm chủ động nắm chắc tình hình thực tế tại địa bàn các khu dân cư, phục vụ tốt cho công tác thẩm tra tài liệu Kỳ họp thường lệ giữa năm 2019 của HĐND huyện khóa XI, nhiệm kỳ 2016 - 2021 theo phân công của Thường trực HĐND huyện. Trong bốn ngày, từ ngày 04 đến ngày 07 tháng 6 năm 2019, Ban Kinh tế - Xã hội HĐND huyện đã tổ chức khảo sát thực tế tại địa bàn 10 khu dân cư theo Kế hoạch số 01/KH-KTXH ngày 19/4/2019. Đoàn khảo sát được thành lập theo Quyết định số 03/QĐ-HĐND ngày 09/5/2019 của Thường trực HĐND huyện, do ông Phan Thanh Biên - Uỷ viên Ban Thường vụ Huyện uỷ, Trưởng Ban Kinh tế -Xã hội HĐND huyện làm Trưởng đoàn, bà Nguyễn Thị Trình - Phó Trưởng Ban Kinh tế-Xã hội HĐND huyện làm Phó Trưởng đoàn và các thành viên Ban Kinh tế - Xã hội. Tham gia đoàn khảo sát còn có ông Lê Minh Nhựt - Phó Chủ tịch HĐND huyện, ông Châu Vũ và bà Đoàn Thị Diệu Hiền - Trưởng và Phó Trưởng Ban Pháp chế HĐND huyện, bà Huỳnh Thị Thanh Liên - Chủ tịch Uỷ ban MTTQ Việt Nam huyện và đại diện lãnh đạo các đoàn thể huyện.

 

Trong 8 buổi làm việc với Cấp ủy Chi bộ, ban điều hành, Ban công tác Mặt trận, các đoàn thể khu dân cư và trực tiếp khảo sát thực tế, ghi hình. Đoàn khảo sát của HĐND huyện đã nghe phản ánh, trao đổi về các nội dung: xây dựng khu dân cư văn hoá, xây dựng nếp sống văn minh, phong trào thi đua xây dựng nông thôn mới và đô thị văn minh, phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, công tác giữ gìn vệ sinh - môi trường - cảnh quan đô thị - trật tự an toàn xã hội, việc phối hợp quản lý tài nguyên - khoáng sản - đất đai và trật tư xây dựng, những thuận lợi, khó khăn trong mối quan hệ phối hợp giữa các cơ quan chính quyền với các khu dân cư trong thời gian qua.
Đoàn khảo sát ghi nhận những ý kiến phản ánh, báo cáo về tình hình và đặc điểm riêng, những kết quả khả quan trong việc tham gia giữ gìn an ninh-trật tự, xây dựng và phát triển kinh tế-xã hội trên địa bàn từng khu dân cư cũng như của huyện trong thời gian qua. Bên cạnh những mặt tích cực, những thành tích là chủ yếu trong việc xây dựng địa bàn các khu dân cư, Đoàn khảo sát của HĐND huyện với mong muốn nhìn thẳng vào những khó khăn, tồn tại, vướng mắc, những bức xúc của người dân về từng lĩnh vực, để phản ánh và kiến nghị với Thường trực HĐND và UBND huyện nhằm bàn bạc, thống nhất về biện pháp khắc phục một số mặt còn hạn chế.
Tại buổi làm việc với UBND huyện và các cơ quan chuyên môn, các cơ quan chức năng sau khảo sát thực tế, ông Phan Thanh Biên, thay mặt Đoàn khảo sát đã đánh giá và kết luận một số nội dung như:
Về lĩnh vực vệ sinh môi trường - cảnh quan: mặc dù trong thời gian qua UBND huyện đã ban hành các văn bản mang tính quy định, chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện, Cấp ủy chi bộ, Ban điều hành các khu dân cư thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, tuyên truyền, nhắc nhở nhiều lần nhưng qua khảo sát thực tế, tình trạng xã nước thải, chất thải chưa qua xử lý ban đầu trực tiếp ra môi trường còn rất phổ biến. Vấn đề này đã gây bức xúc của nhân dân và Ban điều hành các khu dân cư qua nhiều Hội nghị đại biểu HĐND huyện tiếp xúc với cử tri. Các cơ quan chức năng, cơ quan chuyên môn tuy đã vào cuộc kiểm tra, xử lý nhưng chưa thường xuyên, kiên quyết, triệt để nên hiệu quả chưa cao, tình trạng ô nhiễm môi trường trên địa bàn, nhất là khu trung tâm ngày càng nghiêm trọng.
Về lĩnh vực an ninh trật tự và mĩ quan đô thị: Công tác quản lý, chống lấn chiếm trái phép lòng - lề đường, vỉa hè và các nơi công cộng để phục vụ lợi ích riêng, thời gian gần đây được UBND huyện chỉ đạo các cơ quan chức năng tăng cường tuần tra, kiểm tra, xử lý và được Thanh tra giao thông (Sở giao thông vận tải tỉnh) hỗ trợ về lực lượng nên bước đầu đã có những chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, vẫn chưa phải là căn cơ do ý thức của một bộ phận nhân dân vẫn lợi dụng tình trạng lực lượng của các cơ quan chức năng còn mỏng, chưa hoạt động thường xuyên, liên tục, mức chế tài chưa cao nên vẫn cố tình vi phạm. Vẫn còn tình trạng gia súc thả rong trên nhiều tuyến đường gây mất an toàn giao thông và mỹ quan đô thị; nhiều hộ kinh doanh phòng trọ - nhà trọ chưa đảm bảo an toàn phòng chống cháy nổ, vệ sinh môi trường; tình trạng du khách điều khiển xe gắn máy không đội mũ bảo hiểm và chở quá số người quy định; một số lái xe taxi, xe điện chưa chấp hành nghiêm luật giao thông đường bộ, có hành vi cố tình thách thức cơ quan chức năng; tình trạng lấn chiếm đất công, công trình công cộng để chứa phế liệu, phơi quần áo, bán hàng rong,…gây bức xúc trong nhân dân và tạo hình ảnh phản cảm trong mắt du khách.

 

  

Cuộc vận động toàn dân tham gia xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh đang được huyện thực hiện nhưng công tác vận động nhân dân thông qua Ban điều hành các khu dân cư vẫn chưa cụ thể, còn lúng túng trong triển khai thực hiện, sự phối hợp giữa các cơ quan cấp huyện và khu dân cư chưa chặt chẽ nên hiệu quả chưa cao.
Về lĩnh vực đất đai - xây dựng: Công tác quản lý nhà nước, phòng chống các vi phạm về đất đai - xây dựng được quan tâm và là mục tiêu đột phá của Đảng bộ huyện năm 2018; Thường trực, Ban Thường vụ Huyện ủy đã có nhiều văn bản để lãnh đạo, chỉ đạo tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong lĩnh vực này. Tuy nhiên, do giá trị đất đai và nhu cầu sử dụng đất tăng đột biến trong thời gian gần đây, công tác quản lý thiếu chặt chẽ, nhiều tồn đọng và bất cập trong quản lý đất đai - xây dựng trước đây chưa được xử lý dứt điểm,… dẫn đến chất lượng, hiệu quả quản lý, sử dụng đất đai - xây dựng trên địa bàn chưa cao, mặc dù Ban điều hành các khu dân cư đã quan tâm kiểm tra, tuyên truyền, nhắc nhở và báo cáo các trường hợp vi phạm cho các cơ quan chức năng để kiểm tra và xử lý nhưng những trường hợp vi phạm vẫn chưa được xử lý nghiêm, kịp thời, triệt để, tạo dư luận bức xúc trong nhân dân. 
Về lĩnh vực văn hóa: Việc nâng cao chất lượng cuộc sống cả về vật chất, tinh thần cho nhân dân là chủ trương lớn của Đảng và nhà nước, thực hiện chủ trương đó, trong những năm qua huyện đã chú trọng lồng ghép trong phong trào toàn dân xây dựng đời sống văn hóa trên địa bàn khu dân cư đã đạt nhiều kết quả khả quan. Tuy nhiên, qua khảo sát vẫn còn một số tồn tại như: Do còn bất cập về cơ chế, quy định nên việc giải quyết kiến nghị của các khu dân cư như: trang cấp thiết bị, đề xuất mở rộng sân chơi cho các trung tâm văn hóa học tập cộng đồng chậm giải quyết, xuất hiện tình trạng bán hàng rong và một số cá nhân có hành vi làm mất hình ảnh đẹp của địa phương, người dân ngày càng ít tham gia hội họp và sinh hoạt khu dân cư (nhất là cán bộ, công chức nhà nước) hoạt động Karaoke bằng loa di động ngày càng phổ biến không có giấy phép kinh doanh gây mất trật tự, việc đầu tư mua sắm dụng cụ vui chơi cho trẻ em vẫn chưa phát huy hiệu quả, sân vận động 30/4 chưa được cải tạo nâng cấp,...
Kinh tế dịch vụ du lịch phát triển nhưng ý thức, trách niệm của cộng đồng, vì địa phương của phần lớn chủ cơ sở và người tham gia kinh doanh các dịch vụ chưa theo kịp, dẫn đến tình trạng chèo kéo khách, tranh mua - tranh bán, xã thải gây nguy hại môi trường, lấn chiếm đất công, đậu - đỗ, dừng xe trái phép,…xảy ra thường xuyên và ngày càng phổ biến trên toàn địa bàn các khu dân cư, các quy ước, hương ước xây dựng khu dân cư văn hoá từ năm 2007 vẫn chưa được cập nhật kịp thời vào những nội dung, tiêu chí cụ thể xây dựng gia đình, khu dân cư, huyện văn hoá cho phù hợp với giai đoạn hiện nay. 
Các vấn đề về xã hội:Những năm gần đây du lịch và dịch vụ phát triển nhanh, thu hút nhiều doanh nghiệp, hộ kinh doanh dịch vụ vận tải hành khách, nhà hàng khách sạn và các dịch vụ phụ trợ, nhiều công trình xây dựng từ nguồn vốn ngân sách và ngoài ngân sách được triển khai thực hiện. Bên cạnh những mặt tích cực để phát triển kinh tế, phát sinh vấn đề di dân tự do, tạo cho địa phương áp lực lớn về quản lý dân cư, nhà ở, các dịch vụ an sinh xã hội về giáo dục, y tế, xoá đói - giảm nghèo, phòng chống tệ nạn xã hội, giữ gìn an ninh trật tự, ý thức vệ sinh môi trường,…
Về nguyên nhân tồn tại, Đoàn khảo sát cho rằng, bên cạnh những nguyên nhân khách quan là chủ yếu đó là: Những bất cập trong quản lý nhà nước của huyện là mô hình không có chính quyền cấp cơ sở mà trực tiếp quản lý dân cư thông qua 10 khu dân cư; tuy mô hình này trước đây có nhiều ưu điểm đối với địa bàn huyện Côn Đảo nhưng đến nay với tốc độ phát triển kinh tế - xã hội nhanh và mang tính đột biến, đồng thời với các quy phạm pháp luật ngày càng đầy đủ, chặt chẽ, phân rõ thẩm quyền và trách nhiệm của 4 cấp chính quyền theo quy định của Hiến pháp năm 2013. Như vậy mô hình cấp huyện quản lý trực tiếp đến khu dân cư hiện nay không còn phù hợp; cần mạnh dạn nhìn thẳng vào tình hình thực tế để đề xuất mô hình phù hợp với thực tiễn của địa phương và quy định của pháp luật. 
Do các phương tiện giữa đất liền và Côn đảo cả đường hàng không và đường thủy được thông thương nên lượng du khách đến Côn Đảo tăng đột biến, kéo theo nhiều áp lực về xã hội cho địa phương. Các biện pháp để khắc phục ô nhiễm môi trường hiện nay còn vướng về cơ chế, thủ tục đầu tư nên các giải pháp xử lý nước thải, rác thải chưa triển khai thực hiện một cách căn cơ, làm giảm chất lượng môi trường trên địa bàn. Thẩm quyền cấp phép hoạt động cho các doanh nghiệp vận tải hành khách là do Sở giao thông vận tải nên địa phương gặp không ít khó khăn trong việc theo dõi, kiểm tra quá trình hoạt động. Một số dự án được tỉnh giao đất nhưng chậm hoặc không triển khai, thiếu quản lý, tạo điều kiện cho người dân lấn chiếm sử dụng hoặc biến thành bãi chứa rác trái phép;
Về nguyên nhân chủ quan: Vẫn còn tình trạng một số người dân chưa nâng cao ý thức của chấp hành pháp luật, thiếu tinh thần trách nhiệm đối với cộng đồng, với địa phương. Công tác kiểm tra và biện pháp chế tài của các cơ quan chức năng đối với các hành vi vi phạm chưa thường xuyên, liên tục, chưa nghiêm, một số văn bản của huyện ban hành, thiếu kiểm tra, đôn đốc nên làm giảm hiệu lực, hiệu quả chỉ đạo. Các vụ vi phạm, kiến nghị, khiếu nại của người dân về đất đai - xây dựng xử lý còn chậm và chưa kiên quyết, dứt điểm, một số cán bộ công chức trong lĩnh vực này tinh thần trách nhiệm chưa cao. Công tác phối hợp giữa cơ quan chuyên môn với các khu dân cư chưa chặt chẽ, nhất là việc phối hợp xử lý và phản hồi kết quả xử lý, việc giữ gìn kỷ luật phát ngôn của công chức thừa hành nhiệm vụ khi nhận được thông tin phản ánh của khu dân cư về những trường hợp vi phạm, thiếu tính an toàn cho người cung cấp thông tin.

 

    

Từ đó, Đoàn khảo sát của Ban Kinh tế - Xã hội nêu lên một số kiến nghị đối với từng lĩnh vực:
Về lĩnh vực vệ sinh môi trường - cảnh quan: Sớm chỉ đạo triển khai thực hiện các dự án xử lý rác thải, nước thải, mua sắm thêm xe vận chuyển rác thải nhằm chủ động khắc phục một cách căn cơ nguy cơ ô nhiễm môi trường. Rà soát, đề nghị tỉnh thu hồi các dự án mà sau 3 năm không triển khai, tăng cường quản lý đất công, đất chưa giao QSDĐ không để người dân đổ rác, xả nước thải,…gây mất mĩ quan, ô nhiễm môi trường. Trước mắt, quan tâm xử lý có hiệu quả các trường hợp vi phạm gây bức xúc trong nhân dân tại đường Nguyễn An Ninh - Phạm Văn Đồng, công viên đường nội bộ khu dân cư số 8 và đường song hành khu dân cư số 5. Tăng cường công tác kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm xả rác thải, nước thải trực tiếp ra môi trường của các nhà hàng, khách sạn, quán ăn, cụ thể là các hàng quán trên đường song hành (khu dân cư số 5), trước chợ tạm (khu dân cư số 6), đường Phạm Văn Đồng (khu dân cư số 7, 8), đường Nguyễn An Ninh (khu dân cư số 9). 
Về lĩnh vực an ninh-trật tự và mĩ quan đô thị: Tăng cường chỉ đạo công tác kiểm tra để kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm lấn chiếm vỉa hè, lòng đường, công viên để sử dụng cho mục đích riêng. Chỉ đạo lực lượng chức năng thường xuyên tuần tra và xử lý kịp thời, nghiêm túc những trường hợp vi phạm cấm đậu xe, thời gian tạm dừng xe trên một số tuyến đường, khắc phục căn cơ tình trạng mất an toàn giao thông và mỹ quan đô thị. Duy trì thường xuyên, quyết liệt hơn nhằm khắc phục tình trạng gia súc thả rong, có văn bản chỉ đạo các cơ quan, đơn vị để tuyên truyền trong cán bộ, công chức, viên và ngườ dân về ý thức gương mẫu chấp hành.Chỉ đạo cơ quan chuyên môn phối hợp cơ quan chức năng xây dựng, ban hành quy chế phối hợp quản lý phòng trọ - nhà trọ để việc đảm bảo các yêu cầu về an ninh trật tự, phòng chống cháy nổ và vệ sinh môi trường, làm cơ sở cho các khu dân cư tuyên truyền, kiểm tra, nhắc nhở và báo cáo để các cơ quan chức năng kịp thời xử lý các hành vi vi phạm.
Về lĩnh vực đất đai - xây dựng: Tiếp tục chủ động triển khai đồng bộ và quyết liệt các giải pháp, nhằm siết chặt hơn nữa công tác quản lý đất đai - xây dựng và tài nguyên; sớm ban hành Kế hoạch với lộ trình cụ thể để xử lý dứt điểm các trường hợp vi phạm, nhằm cũng cố niềm tin trong nhân dân, tạo động lực và phát huy hiệu quả trách nhiệm trong cán bộ khu dân cư và nhân dân trong công tác tham gia xây dựng chính quyền;
Về lĩnh vực Văn hoá - Xã hội: Chỉ đạo cơ quan chuyên môn phối hợp và hướng dẫn các khu dân cư trong việc rà soát, xây dựng, trình phê duyệt các Quy ước xây dựng khu dân cư văn hoá, trong đó lưu ý về quyền và trách nhiệm của cộng đồng dân cư, cập nhật các nội dung mới, các tiêu chí mới trong nhiệm vụ xây dựng huyện văn hoá, các vấn đề mới phát sinh,…nhằm tạo nên sức mạnh tổng hợp của địa phương trong việc hoàn thành nhiệm vụ mục tiêu đột phá của huyện năm 2019 và những năm về sau. Tiếp tục kiến nghị, đôn đốc các Sở ngành có liên quan để sớm đầu tư nâng cấp Sân vận động 30/4, tạo điều kiện cho thanh thiếu niên và người dân có sân chơi lành mạnh, tập luyện thể dục thể thao…
Về mối quan hệ giữa cấp huyện với các khu dân cư: Chỉ đạo, kiểm tra, nhắc nhở các cơ quan chuyên môn, cơ quan chức năng nghiêm túc rút kinh nghiệm trong công tác phối hợp chưa chặt chẽ với các khu dân cư trong thời gian qua, nhất là việc phối hợp xử lý và phản hồi kết quả xử lý các hành vi vi phạm do khu dân cư báo cáo, phản ánh, lưu ý về kỷ luật phát ngôn của công chức, viên chức khi thừa hành nhiệm vụ, để tạo điều kiện cho hoạt động của các khu dân cư, không làm giảm lòng tin của nhân dân đối với các cơ quan chuyên môn, cơ quan chức năng và không gây nguy cơ mất an toàn cho người cung cấp thông tin. Chỉ đạo cán bộ, công chức, viên chức, người lao động đang công tác tại các cơ quan, đơn vị tự giác, nhiệt tình, tích cực, gương mẫu tham gia các hoạt động do khu dân cư tổ chức và bổ sung tiêu chí này trong việc đánh giá và xét thi đua vào cuối năm. Nghiên cứu đề xuất với tỉnh về việc sớm xây dựng Đề án thành lập cấp hành chính cơ sở trực thuộc huyện nhằm đảm bảo cho công tác quản lý, điều hành, xử lý vi phạm đúng quy định của Hiến pháp và pháp luật, nhằm khắc phục những khó khăn, bất cập, tồn tại trong công tác quản lý của UBND huyện như hiện nay./.